Jak układać instalacje elektryczne zgodnie z normami budowlanymi?

Montaż instalacji elektrycznej w budynku mieszkalnym jest wbrew pozorom złożonym procesem, ale możliwym do wykonania własnoręcznie!

Domowa instalacja elektryczna – zrób to sam!

Niniejszy artykuł opisuje podstawowe aspekty dotyczące montażu instalacji elektrycznej w budynku mieszkalnym.

Instalacje elektryczne: przepisy, normy – pokoje dzienne

Pokoje dzienne, jadalnie i sypialnie zazwyczaj wymagają zasilania z zabezpieczeniem typu B10. Odstęp utrzymany pomiędzy gniazdami elektrycznymi musi być nie większy niż 3,6 m. Jeśli w pomieszczeniu znajduje się klimatyzacja, należy ją podłączyć na osobny obwód zasilający z zabezpieczeniem typu B16. Przy wejściu do pokoju, na ścianie lewej stronie od ościeżnicy drzwi, trzeba natomiast zamontować rozłącznik oświetlenia.

Po lewej stronie łazienka…

W łazienkach zwykle występuje większa wilgotność powietrza niż w innych pokojach, co z punktu widzenia bezpieczeństwa elektrycznego jest znaczące i wymaga wzmożonej ostrożności ze strony użytkowników. Z tego powodu zaleca się podłączenie dwóch osobnych obwodów – pierwszy dla oświetlenia na zabezpieczeniu B6 oraz drugi, na zabezpieczeniu B10 – dla gniazd, z których możemy zasilać np. suszarkę do włosów lub grzejnik elektryczny, jeśli łazienka nie jest wyposażona w grzejnik ogrzewany wodą. Ponadto, ten obwód musi być wyposażony w zabezpieczenie ziemnozwarciowe, a oprawy oświetleniowe, gniazda elektryczne oraz rozłączniki ścienne od oświetlenia i wentylacji wyciągowej powinny zostać wykonane w stopniu ochrony wewnętrznej IP44.

…po prawej stronie kuchenka

Ze wszystkich pomieszczeń w budynku mieszkalnym to właśnie w kuchni zużywa się najwięcej energii elektrycznej. Z tego względu musi być ona wyposażona w dużą ilość gniazdek oraz kilka osobnych obwodów. Oświetlenie kuchenne montujemy na suficie, nad blatami na spodach szafek, a także w okapie kuchennym. Każde źródło światła w kuchni musi mieć osobny rozłącznik zasilania, np. w formie przełącznika kołyskowego lub zbliżeniowego. Na obwód oświetleniowy wstawiamy zabezpieczenie B6. Do wygodnego zasilania przenośnych urządzeń elektrycznych, takich jak np. blendery, miksery czy opiekacze do kanapek, zainstalujmy dwa gniazda z zabezpieczeniem B10. Do tych gniazd możemy podłączyć również listwy zasilające, co zwiększy komfort korzystania z często używanych urządzeń. Ponadto, prawie każde kuchenne urządzenia elektryczne, takie jak kuchenki mikrofalowe, zmywarki, wyparzarki, lodówki, krajalnice i inne, wymagają zasilania na obwodach osobnych względem siebie. Natomiast z uwagi na konstrukcję i zapotrzebowanie energetyczne, dla zmywarki, piekarnika elektrycznego i mikrofalówki, najlepiej zastosować zabezpieczenie B16. Położenie gniazd elektrycznych warto rozplanować tak, aby odległości pomiędzy nimi nie przekraczały 1,8 m.

Instalacje elektryczne w korytarzu, przedpokoju i na schodach

Korytarze i przedpokoje mogą mieć znaczną długość, w związku z czym wymagają odpowiedniego rozplanowania oświetlenia i gniazd zasilających. Natomiast jeśli korytarz w Twoim domu ma długość mniejszą niż 3 m, wystarczy wówczas zamontowanie pojedynczego gniazda elektrycznego z zabezpieczeniem B10. W przypadku korytarza ze schodami, zalecany jest montaż dwóch rozłączników oświetlenia połączonych w układzie krzyżowym, aby można było włączać i wyłączać oświetlenie z dowolnej z dwóch kondygnacji budynku. Poza tym schody także muszą mieć zapewnione oświetlenie na całej długości ich drogi – oprócz oświetlenia sufitowego i na ścianach bocznych, warto zastosować indywidualne podświetlenie każdego ze stopni schodowych. Dodaje to ciekawy walor wizualny oraz zwiększa komfort i bezpieczeństwo.

Normy instalacji elektrycznej: garaż i warsztat przydomowy

Zasilanie garaży i warsztatów przydomowych powinno składać się z kilku obwodów, które są wzajemnie niezależne od siebie. Podobnie jak w przypadku korytarzy oraz przejść schodowych pomiędzy piętrami budynku, niezbędny jest montaż rozłączników oświetlenia połączonych w układzie krzyżowym. Oświetlenie należy zainstalować tak, aby zapewniało dobre oświetlenie dróg do chodzenia oraz stanowisk warsztatowych. Każde pojedyncze miejsce na samochód w garażu powinno być wyposażone w dostęp do przynajmniej jednego gniazda elektrycznego. Przeważnie dla oświetlenia garażu stosuje się zabezpieczenie B10, a dla gniazd stanowisk warsztatowych zabezpieczenia B16 oraz C25. Zabezpieczenie B16 zapobiega niepożądanym wyłączeniom związanych z przeciążeniami powstającymi w wyniku włączania niektórych elektronarzędzi ręcznych. Natomiast zabezpieczenie C25 dobrze będzie współpracowało przy zasilaniu aparatury spawalniczej. Ponadto, ze względu na zwiększone ryzyko pożaru, instalacja elektryczna w garażu musi być także wyposażona w zabezpieczenie przed powstawaniem wyładowań łukowych, a gniazda zasilające w uziemienie oraz w dodatkową ochronę w postaci przekładki z materiału dielektrycznego, która zabezpiecza przed potencjalnym dotknięciem przez dzieci i zwierzęta postronne części czynnych znajdujących się pod napięciem fazowym.

Przekroje przewodów

Budując instalację elektryczną dla Twojego domu, oprócz jej prawidłowego rozplanowania musisz także pamiętać o dobraniu odpowiedniego przekroju przewodów. Typowo, dla obwodów oświetleniowych najlepiej jest użyć przewodów miedzianych o przekroju 1,5 mm², a dla pozostałych obwodów – również przewodów miedzianych, ale o przekroju wynoszącym 2,5 mm². Izolacja przewodu powinna być wykonana z elastycznego i wytrzymałego na uszkodzenia mechaniczne polwinitu.

Jak przygotować się do układania instalacji elektrycznej w domu?

Zanim przystąpimy do kucia w ścianach, wiercenia, docinania przewodów i innych działań niezbędne jest opracowanie przejrzystego projektu instalacji. Musi on obejmować schemat instalacji wraz z długościami przewodów, sposobem ich prowadzenia i opisami poszczególnych elementów, takich jak ilość gniazd i parametry dobranych zabezpieczeń oraz schemat ich ułożenia w rozdzielnicy głównej budynku. Ze względów bezpieczeństwa, przed przystąpieniem do prac elektroinstalacyjnych, trzeba wyłączyć napięcie zasilające. Podczas realizacji projektu konieczne jest wyposażenie w postaci odpowiedniego zestawu narzędzi elektroinstalacyjnych i pomiarowych. Prowadzenie przewodów powinno być wykonane pod tynkiem, w korytkach kablowych lub kanałach kablowych pod podłogą. Oprócz właściwie dobranych zabezpieczeń, należy także prawidłowo podłączyć uziemienie ochronne, łącząc je z bednarką wkopaną w glebę tak, aby rezystancja uziomu nie przekraczała 10Ω. Uziemienie ochronne musi mieć fizyczne połączenie z instalacją odgromową! W razie wątpliwości, najlepiej skorzystać z pomocy wykwalifikowanego elektryka, który wykona też niezbędne pomiary przed dopuszczeniem instalacji do eksploatacji.